Θέματα Χημείας Γενικών Εξετάσεων 1992 - Δέσμες 1η - 2η

ΘΕΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ  Γενικών Εξετάσεων 1992 – Δέσμες 1η – 2η

ΖΗΤΗΜΑ 1ο .  (α) Τι ονομάζεται θερμότητα μιας αντίδρασης; Τι πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τον υπολογισμό της θερμότητας μιας αντιδράσεως; Τι ονομάζεται θερμότητα σχηματισμού και τι θερμότητα εξουδετερώσεως;

(β) Τι ονομάζεται ομογενής καταλυτική αντίδραση; Τι ονομάζεται ετερογενής καταλυτική αντίδραση; Τι ονομάζεται αυτοκατάλυση; Να δώσετε από ένα παράδειγμα σε κάθε μια από τις παραπάνω περιπτώσεις, γράφοντας και τις αντίστοιχες χημικές εξισώσεις.

ΖΗΤΗΜΑ 2ο. (α) Χημικές ιδιότητες και χρήσεις της φορμαλδεϋδης.

(β) Παρασκευές και χημικές ιδιότητες του οξαλικού οξέος.

ΖΗΤΗΜΑ 3ο. Μετά την προσθήκη αρκετά μεγάλης ποσότητας Mn(OH)2 σε 1 lit νερού, αποκαθίσταται ισορροπία μεταξύ ιόντων και στερεού ιζήματος.

Η συγκέντρωση των ιόντων (Η+)  στο διάλυμα είναι 10-10 grion/lit.

Να υπολογιστεί η μεταβολή της ποσότητας του αρχικά αδιάλυτου ιζήματος στις δυο παρακάτω περιπτώσεις:

(α) όταν το pH του διαλύματος ρυθμίζεται στην τιμή 9. (θα διαλυθούν 0,44055 gr Mn(OH)2 – το αρχικό ίζημα θα ελαττωθεί κατά 0,44 gr περίπου)

και (β) όταν το pH του διαλύματος ρυθμίζεται στην τιμή 11. (θα καταβυθιστούν περίπου 0,0044gr Mn(OH)2 – το αρχικό ίζημα θα αυξηθεί κατά 0,0044 gr ή 4,4 mgr περίπου)

Διευκρινίζεται ότι κατά την προσθήκη του Mn(OH)2 και κατά τις ρυθμίσεις του pH δεν μεταβάλλεται ο αρχικός όγκος του διαλύματος και ότι το Mn(OH)2 είναι δυσδιάλυτο σώμα και ισχυρός ηλεκτρολύτης. Η θερμοκρασία διατηρείται σταθερή.

Δίνεται KW = 10-14 . Ατομικά βάρη Μn = 55, O=16, H=1.

ΖΗΤΗΜΑ 4ο. Ένα υδατικό διάλυμα περιέχει ισομοριακές ποσότητες οξικού οξέος και ενός άλλου κορεσμένου μονοκαρβονικού οξέος Α.

Το διάλυμα αυτό εξουδετερώνεται πλήρως με Ca(OH)2 και στη συνέχεια θερμαίνεται μέχρι πλήρους εξατμίσεως του νερού.

Μετά την πύρωση του στερεού υπολείμματος παράγεται η οργανική ένωση Β.

Η αλκοόλη C3 H8 O (ένωση Γ) αντιδρά με J2  και διάλυμα NaOH  και δίνει κίτρινο ίζημα.

Η ένωση Γ μετατρέπεται στο αντίστοιχο αλκυλαγονίδιο το οποίο εν συνεχεία μετετρέπεται σε αντιδραστήριο Grignard.

Αυτό το αντιδραστήριο Grignard αντιδρά με ακεταλδεύδη και το προϊόν της αντιδράσεως υδρολύεται οπότε σχηματίζεται η οργανική ένωση Δ, η οποία με οξείδωση μετατρέπεται στην ένωση Β.

Να γραφούν οι χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων που περιγράφονται παραπάνω και να καθοριστούν οι χημικοί τύποι των ενώσεων Α, Β, Γ και Δ.

(Α: μέθυλο-προπανικό οξύ,   Β: μέθυλο-βουτανόνη ή μέθυλο-ισοπρόπυλο κετόνη,

Γ: προπανόλη-2 ή ισοπροπυλική αλκόλη    Δ: 3-μέθυλο-βουτανόλη-2)

Έγραφαν τότε στο «ΕΘΝΟΣ»

…. Το επίπεδο δυσκολίας της μιας άσκησης (ζήτημα 3ο) της Χημείας, άφησε άφωνους τους υποψήφιους της 1ης και της 2ης Δέσμης και αιφνιδίασε ακόμα και τους καθηγητές.

«Τόσο δύσκολη άσκηση δεν έχει τεθεί άλλη φορά στις γενικές εξετάσεις, θα δυσκολευτούν να τη λύσουν ακόμα και οι χημικοί», είπαν κάποιοι υποψήφιοι που τα καταφέρνουν καλά στη Χημεία.

Από πλευράς καθηγητών που διδάσκουν το μάθημα, μόνο κολακευτικά λόγια ακούστηκαν για την ΚΕΓΕ που επέλεξε τα χτεσινά θέματα Χημείας.

Για πρώτη φορά, δήλωναν στο «Έθνος», επελέγη ένα θέμα τέτοιου επιπέδου. Ήταν πράγματι πολύ δύσκολο, αλλά δεν μπορούμε να βρούμε κάποιο ψεγάδι.

Η άσκηση, εκτός από δύσκολη, χαρακτηρίζεται και αρκετά «έξυπνη», διότι ήταν διατυπωμένη με κάποια ορολογία που απαιτούσε «χημική κατανόηση» από πλευράς του υποψηφίου που θα επιχειρούσε να την αντιμετωπίσει.

Κατόπιν τούτου, αναμένεται να βρεθούν ελάχιστοι μαθητές που έχουν αγγίξει το «άριστα». Από την όλη ιστορία θα ευνοηθούν οι παλιοί απόφοιτοι που πέρσι (1991) πέτυχαν υψηλή βαθμολογία όσον αφορά τη Χημεία…

Ήταν όμως έτσι ωραία τα πράγματα, ή οι χημικοί είχαν κατά νου το συντεχνιακό συμφέρον (δεν το κατακρίνω που λέει γνωστός μου)…

Το 3ο θέμα ήταν το πιο στρυφνό στις εξετάσεις χημείας των δεσμών (1984-2001), ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αντιδεολογικής κατάστρωσης των επιμέρους ερωτημάτων.

Λες και φτιάχτηκε ειδικά να μη δώσει μια ευκαιρία μια νύξη για την επίλυσή της στους διαγωνιζόμενους. Διακρίνονταν καθαρά ότι ο θεματοδότης μετέφερε την πανεπιστημιακή ορολογία των εργαστηριών χημείας στη μέση εκπαίδευση και μάλιστα μέσω των εξετάσεων.

1) Η διαδικασία  «ρυθμίζομε το pH» ήταν παντελώς  άγνωστη σε όλους σχεδόν τους διαγωνιζόμενους, ούτε το σχολικό βιβλίο ανέφερε κάτι, ακόμη και τα προπαρασκευαστικά βιβλία χημείας είχαν κάτι, χώρια που το επίσημο σχολικό βιβλίο κρατούσε αποστάσεις ασφαλείας από πειραματικές δραστηριότητες, ακόμη και τα σχήματά του ήταν ανύπαρκτα 3.4 σε όλο το βιβλίο.

2) Η άσκηση θα άλλαζε όψη, θα υπέδειχνε  δρόμους λύσης αν ζητούσε πρώτη ερώτηση τη συγκέντρωση των ενυδατωμένων ιόντων μαγγανίου, μετά την τιμή του γινομένου διαλυτότητας.

3) Πριν περάσει στο τι συμβαίνει στο ίζημα, μπορούσαν να ζητήσουν τη νέα συγκέντρωση των ιόντων μαγγανίου στο νέο διάλυμα, να δώσουν περισσότερες πληροφορίες για αυτή την μαγική  ρύθμιση του πεχά, π.χ. αν άλλαζε ο όγκος του αρχικού διαλύματος κλπ

(ΣΗΜ Ήταν η τελευταία φορά που δίδαξα χημεία σε δεύτερη δέσμη στο Σχολείο.

Τον Σεπτέμβριο του 1992 θα ξεκινούσε η πειραματική εφαρμογή του προγράμματος PSSC …)